3 Mayıs 2024 Cuma

6698 SAYILI KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNUNDA NELER DEĞİŞTİ? (12.03.2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmî Gazete ile gerçekleşen değişiklikler.)

 

6698 SAYILI KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNUNDA NELER DEĞİŞTİ?

Ferihan Melikoğlu

 

26 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanununda “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 02.03.2024 tarihinde kabul edilerek 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 12.03.2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak değişiklik yapılmasına karar verilmiştir. 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan değişiklikler ise özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları, kişisel verilerin yurtdışına aktarılması ve kabahatler maddeleri ile ilgili olarak karşımıza çıkmaktadır.

Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları

Yapılan değişikliklerin ilki Madde.6 Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartlarında karşımıza çıkmaktadır. Kanunun ilk halinde özel nitelikli kişisel veriler ilgili kişinin (kişisel veri sahibi) açık rızası olmadan işlenememekteydi. Bu durumun 2 istisnası mevcuttu. Birincisi sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel veriler yalnızca kanunların öngörülen hallerde açık rıza şartı olmaksızın işlenebilmekteydi. Sağlık ve cinsel hayat verileri ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, bakım ve tedavi gibi amaçlarla sır saklama yükümlülüğü altındaki kişilerce işlenmesine izin verilmekteydi.

Değişiklik sonrası ise özel nitelikli verilerin işlenme şartları Madde.5 Kişisel Verilerin İşlenme Şartları altındaki meşru menfaat haricindeki diğer istisnaları da kapsamış ve eklenen yeni maddelerle işlenme şartlarının kapsamı genişlemiş oldu.

Madde.6’da yapılan değişiklik ile özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi şartları aşağıdaki gibi olmuştur.

a) İlgili kişinin açık rızasının olması,

b) Kanunlarda açıkça öngörülmesi,

c) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin, kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması,

ç) İlgili kişinin alenileştirdiği kişisel verilere ilişkin ve alenileştirme iradesine uygun olması,

d) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için zorunlu olması,

e) Sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlarca, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi ile sağlık hizmetlerinin planlanması, yönetimi ve finansmanı amacıyla gerekli olması,

f) İstihdam, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal güvenlik, sosyal hizmetler ve sosyal yardım alanlarındaki hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesi için zorunlu olması,

g) Siyasi, felsefi, dini veya sendikal amaçlarla kurulan vakıf, dernek ve diğer kâr amacı gütmeyen kuruluş ya da oluşumların, tâbi oldukları mevzuata ve amaçlarına uygun olmak, faaliyet alanlarıyla sınırlı olmak ve üçüncü kişilere açıklanmamak kaydıyla; mevcut veya eski üyelerine ve mensuplarına veyahut bu kuruluş ve oluşumlarla düzenli olarak temasta olan kişilere yönelik olması,

 

Kişisel verilerin yurtdışına aktarılması

Kanunda yapılan en büyük değişiklik Madde.9 Kişisel Verilerin Yurtdışına Aktarılması konusunda gerçekleşmiştir.

Yeni madde ile birlikte aktarım koşulları;

-        Kurul tarafından resmi Gazetede yayımlanacak olan yeterlilik kararı verilen kuruluşlara aktarım yapılabileceği ifade edilmiştir.  Buna ek olarak yeterlilik kararı verilmesinde dikkat edilecek hususları da tanımlamıştır.

-        Yeterlilik kararı olmayan durumlarda ise verilerin işlenme istisnalarından (Madde 5 ve Madde 6’da tanımlı istisnalar) birinin mevcudiyeti ve ilgili kişinin aktarımın yapılacağı ülkede de haklarını kullanma ve etkili kanun yollarına başvurma imkânının bulunması şartı ile birlikte veri aktarım taraflarından birinin vereceği güvence ile de aktarım yapılabileceği ifade edilmektedir. Söz konusu güvenceler ise:

o   Uluslararası sözleşme niteliğinde olmayan anlaşmanın varlığı ve Kurul tarafından aktarıma izin verilmesi.

o   Kurul tarafından onaylanan bağlayıcı şirket kurallarının varlığı

o   Alınacak teknik ve idari tedbirler, özel nitelikli kişisel veriler için alınan ek önlemler gibi hususları ihtiva eden standart sözleşmenin varlığı (bu sözleşme taraflarca imzalanmasından itibaren 5 gün içerisinde Kuruma bildirilmelidir. Aksi durumda Kabahatler maddesine yeni eklenen fıkra ile “d) 9 uncu maddenin beşinci fıkrasında öngörülen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 50.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,” ceza düzenlenmesi söz konusu olacaktır.)

-        Aktarım için yeterlilik kararı olmayan ve tarafların aktarım için tanımlı güvencelerden birini sağlayamaması durumunda ise  aktarım istisnalarına göre aktarıma izin verilmektedir.

Şeklinde belirlenmiştir.

MADDE 9- (1) Kişisel veriler, 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartlardan birinin varlığı ve aktarımın yapılacağı ülke, ülke içerisindeki sektörler veya uluslararası kuruluşlar hakkında yeterlilik kararı bulunması halinde, veri sorumluları ve veri işleyenler tarafından yurt dışına aktarılabilir.

(2) Yeterlilik kararı, Kurul tarafından verilir ve Resmî Gazete’de yayımlanır. Kurul, ihtiyaç duyması halinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşünü alır. Yeterlilik kararı, en geç dört yılda bir değerlendirilir. Kurul, değerlendirme sonucunda veya gerekli gördüğü diğer hallerde, yeterlilik kararını ileriye etkili olmak üzere değiştirebilir, askıya alabilir veya kaldırabilir.

(3) Yeterlilik kararı verilirken öncelikle aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Kişisel verilerin aktarılacağı ülke, ülke içerisindeki sektörler veya uluslararası kuruluşlar ile Türkiye arasında kişisel veri aktarımına ilişkin karşılıklılık durumu.

b) Kişisel verilerin aktarılacağı ülkenin ilgili mevzuatı ve uygulaması ile kişisel verilerin aktarılacağı uluslararası kuruluşun tâbi olduğu kurallar.

c) Kişisel verilerin aktarılacağı ülkede veya uluslararası kuruluşun tâbi olduğu bağımsız ve etkin bir veri koruma kurumunun varlığı ile idari ve adli başvuru yollarının bulunması.

ç) Kişisel verilerin aktarılacağı ülkenin veya uluslararası kuruluşun, kişisel verilerin korunmasıyla ilgili uluslararası sözleşmelere taraf veya uluslararası kuruluşlara üye olma durumu.

d) Kişisel verilerin aktarılacağı ülkenin veya uluslararası kuruluşun, Türkiye’nin üye olduğu küresel veya bölgesel kuruluşlara üye olma durumu.

e) Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler.

(4) Kişisel veriler, yeterlilik kararının bulunmaması durumunda, 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartlardan birinin varlığı, ilgili kişinin aktarımın yapılacağı ülkede de haklarını kullanma ve etkili kanun yollarına başvurma imkânının bulunması kaydıyla, aşağıda belirtilen uygun güvencelerden birinin taraflarca sağlanması halinde veri sorumluları ve veri işleyenler tarafından yurt dışına aktarılabilir:

a) Yurt dışındaki kamu kurum ve kuruluşları veya uluslararası kuruluşlar ile Türkiye’deki kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları arasında yapılan uluslararası sözleşme niteliğinde olmayan anlaşmanın varlığı ve Kurul tarafından aktarıma izin verilmesi.

b) Ortak ekonomik faaliyette bulunan teşebbüs grubu bünyesindeki şirketlerin uymakla yükümlü oldukları, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hükümler ihtiva eden ve Kurul tarafından onaylanan bağlayıcı şirket kurallarının varlığı.

c) Kurul tarafından ilan edilen, veri kategorileri, veri aktarımının amaçları, alıcı ve alıcı grupları, veri alıcısı tarafından alınacak teknik ve idari tedbirler, özel nitelikli kişisel veriler için alınan ek önlemler gibi hususları ihtiva eden standart sözleşmenin varlığı.

ç) Yeterli korumayı sağlayacak hükümlerin yer aldığı yazılı bir taahhütnamenin varlığı ve Kurul tarafından aktarıma izin verilmesi.

(5) Standart sözleşme, imzalanmasından itibaren beş iş günü içinde veri sorumlusu veya veri işleyen tarafından Kuruma bildirilir.

(6) Veri sorumluları ve veri işleyenler, yeterlilik kararının bulunmaması ve dördüncü fıkrada öngörülen uygun güvencelerden herhangi birinin sağlanamaması durumunda, arızi olmak kaydıyla sadece aşağıdaki hallerden birinin varlığı halinde yurt dışına kişisel veri aktarabilir:

a) İlgili kişinin, muhtemel riskler hakkında bilgilendirilmesi kaydıyla, aktarıma açık rıza vermesi.

b) Aktarımın, ilgili kişi ile veri sorumlusu arasındaki bir sözleşmenin ifası veya ilgili kişinin talebi üzerine alınan sözleşme öncesi tedbirlerin uygulanması için zorunlu olması.

c) Aktarımın, ilgili kişi yararına veri sorumlusu ve diğer bir gerçek veya tüzel kişi arasında yapılacak bir sözleşmenin kurulması veya ifası için zorunlu olması.

ç) Aktarımın üstün bir kamu yararı için zorunlu olması.

d) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için kişisel verilerin aktarılmasının zorunlu olması.

e) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için kişisel verilerin aktarılmasının zorunlu olması.

f) Kamuya veya meşru menfaati bulunan kişilere açık olan bir sicilden, ilgili mevzuatta sicile erişmek için gereken şartların sağlanması ve meşru menfaati olan kişinin talep etmesi kaydıyla aktarım yapılması.

(7) Altıncı fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri, kamu kurum ve kuruluşlarının kamu hukukuna tâbi faaliyetlerine uygulanmaz.

(8) Veri sorumlusu ve veri işleyenler tarafından, yurt dışına aktarılan kişisel verilerin sonraki aktarımları ve uluslararası kuruluşlara aktarımlar bakımından da bu Kanunda yer alan güvenceler sağlanır ve bu madde hükümleri uygulanır.

(9) Kişisel veriler, uluslararası sözleşme hükümleri saklı kalmak üzere, Türkiye’nin veya ilgili kişinin menfaatinin ciddi bir şekilde zarar göreceği durumlarda, ancak ilgili kamu kurum veya kuruluşunun görüşü alınarak Kurulun izniyle yurt dışına aktarılabilir.

(10) Kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasına ilişkin diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.

(11) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.”

 

Kabahatler

Kanunda değişen bir diğer madde ise Madde.18 Kabahatler maddesidir. Bu madde genel hatları ile aynı kalmakla birlikte kişisel verilerin yurt dışına aktarılması kapsamında gerekli olan ve taraflarca imzalanacak olan standart sözleşmenin imzalanma tarihinden itibaren 5 iş günü içinde Kurum’a bildirilmesi gerekliliğini yerine getirmeyenler için ekleme yapılmıştır.

“d) 9 uncu maddenin beşinci fıkrasında öngörülen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 50.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,”

Ayrıca verilecek idari para cezalarının da uygulanacağı taraflar belirlenmiş olup Kurul’un vereceği bu cezalara karşı İdare Mahkemelerinde dava açma yolu açılmıştır.

“(2) Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde öngörülen idari para cezaları veri sorumlusu, (d) bendinde öngörülen idari para cezası veri sorumlusu veya veri işleyen gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri hakkında uygulanır.”

 

Bu değişiklikler neticesinde özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesindeki istisnaların kişisel verilerin işlenme şartları ile paralellik göstererek genişlediğini, kişisel verilerin yurtdışına çıkarılması ile ilgili istisnaların daha açık hale geldiğini ve aktarım şartlarının esnetildiği aynı zamanda açık rıza olmadan yurt dışına veri aktarımı gerekliliklerinin çerçevesinin daha belirginleştiği görülmüştür.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder